Krabat & de meester van de zwarte molen

Beschrijving

‘Het meest imposante boek uit mijn kindertijd,’ zegt een liefhebber. ‘Ik lees het ongeveer elke twee jaar opnieuw!’ En dan doelt hij op het in zo’n dertig talen vertaalde boek De meester van de zwarte molen van Otfried Preußler. ‘De helft van de leerlingen in mijn klas koos dit boek als favoriet,’ schrijft een journalist van De Groene in 2013 bij het overlijden van de auteur.

Otfried Preußler zelf sprak ooit over de meest omvangrijke klus uit zijn schrijversleven. Aan geen boek zei hij langer te hebben gewerkt: tien hele jaren. Het grondthema – een duel tussen een tovenaarsleerling en zijn meester – gaat volgens hem terug tot het oude India. Preußler vertelde dat hij de grote lijn van het verhaal ontleend had aan een zeventiende-eeuwse legende die hij in zijn eigen jeugd had gevonden in de boekenkast van zijn vader.

De meester van de zwarte molen staat bekend als een jeugdboek. Maar Preußler zelf zei bij het schrijven geen specifieke leeftijdsgroep voor ogen te hebben gehad. Nee, hij had niet specifiek aan jongeren gedacht. ‘Het verhaal van de jonge Krabat is ook mijn verhaal, het verhaal van mijn generatie, en van iedereen die in contact komt met de verleidingen van macht en daar vervolgens in verstrikt raakt. Er is maar één uitweg, de enige die ik ken: de vaste wil om je ervan te bevrijden, de hulp van trouwe vrienden en de kracht van de liefde – de liefde die sterker is dan de kracht van het kwaad en alle verleidingen van deze wereld.’

De meester van de zwarte molen is een adembenemend maar ook een beklemmend verhaal. Niet alleen Krabat haalt tijdens de eerste Paasnacht opgelucht adem, ook de lezer kan inmiddels wel wat licht gebruiken. En dat licht dient zich tijdens die eerste Paasnacht aan in de vorm van een stem. Een vrouwelijke stem in de verte. Een krachtig symbool van schoonheid en verhevenheid – hoe onbereikbaar op dat moment ook voor de hoofdpersoon van het verhaal, Krabat. Maar met het horen van die stem weet hij in ieder geval van het bestaan van zoiets verhevens.

De stem haalt hem uit een diep dal. Hij put hoop en voelt vertrouwen. Hoe moeilijk de beproevingen dan nog zullen zijn. De stem in de verte heeft een snaar geraakt. Vanaf dat moment heeft hij houvast gevoeld, weet hij dat er iets in in het leven bestaat dat ‘waar’ is en waarde heeft.

‘Geloof ik persoonlijk in magie?’ Otfried Preußler beantwoordde deze vraag door te zeggen dat er wat hem betreft krachten zijn die niet door de rede te verklaren zijn. ‘In mijn leven ben ik een paar keer met zulke krachten geconfronteerd geweest. Het zijn krachten van het hart en krachten van de ziel die niet gemeten kunnen worden. Maar dat betekent niet dat ze niet bestaan. De menselijke ziel is in staat om energieën te ontwikkelen die moeilijk te begrijpen zijn.’

Vruchtbare Aarde legde het oude verhaal voor aan Maarten Zweers, die liefhebbers kennen van zijn intrigerende uitleg van de grote symbolische opera’s van Mozart, Verdi, Puccini en Wagner en talloze Shakespeare-drama’s – waarin deels vergelijkbare thema’s opduiken.

Het is uiteindelijk diens uitleg geweest die de aanzet heeft gegeven tot een heel artikel gewijd aan de oude legende en Preußlers Krabat-verhaal in Vruchtbare Aarde 4-2019.  Zweers’ uitleg bleek dermate interessant dat we deze editie ermee openden. Alsof deze oude legende ons helpt de tijd waarin we leven beter te begrijpen. ‘Een van de grote, symbolische verhalen is die ons uitnodigt om het leven op een veel grotere schaal te zien.’

Vruchtbare Aarde levert u dit interview voor de prijs van 1,35. U kunt kiezen voor de originele opgemaakte versie, zoals verschenen in editie 4-2019 of voor de kale tekstversie.

Het interview verscheen in Vruchtbare Aarde editie 4-2019. Het tijdschrift zelf is desgewenst ook in papieren vorm nog na te bestellen.