Blue Jasmine

Beschrijving

Na een aantal Europese uitstapjes (films gemaakt in en over Barcelona, Parijs, Rome, met Midnight in Paris als betoverende uitschieter) stap ik nieuwsgierig de bioscoop in voor de onderdompeling in Woody Allens 48e film Blue Jasmine.

Het eerste wat opvalt? Het verbijsterend goede spel van actrice Cate Blanchett. Superlatieven schieten tekort. Wat een acteerprestatie! Nauwelijks voor te stellen dat iemand zoveel stemmingswisselingen zo overtuigend en naturel weet neer te zeten.

Maar wat een goede film ook! Een gelaagd kijkspel waarin Allen met het personage Jasmine (Cate Blanchett) de kijker een ontluisterende spiegel voorhoudt.

In Blue Jasmine speelt Cate Blanchett een door champagne en antidepressiva benevelde vrouw van een rijk zakenman Hal (Alec Baldwin), die in haar New Yorkse optrekje alles heeft wat haar hartje begeert. Wanneer Hal er diverse duistere zaken op na blijkt te houden, ontstaat er een groot schandaal rondom het echtpaar en raken zij in een klap al hun luxe en aanzien kwijt. Jasmine wordt gedwongen tot een teruggetrokken bestaan bij haar nuchtere, bescheiden zus Ginger (sterrol van Sally Hawkins, bekend van de film Happy go Lucky). Zij tracht Jasmines verknipte zelfbeeld wat bij te stellen door haar te stimuleren zelfstandig op zoek te gaan naar persoonlijk geluk en succes. Een ambitieuze onderneming die het uiterste blijkt te vergen van beide zussen.

Maar… Jasmine’s oorspronkelijke leven in een klein, afgeschermd cocon is — even vanuit de kijker bekeken — net zo goed onze vesting; haar luxe is ook onze mooidoenerij; haar koopdrift is ons escapisme en haar desinteresse in de mensen buiten haar kleine kringetje verwijst naar ons eigen gebrek aan empathie.

De crisis helpt ons zeker ook vooruit, aldus de Rottterdamse hoogleraar Transitiekunde, Jan Rotmans, in het interview dat Vruchtbare Aarde 4-2013 met hem plaatste. Dat neemt niet weg dat de maatschappij flink op zijn grondvesten schudt en nog wel even zal schudden. Volgens Rotmans beleven we momenteel niet zozeer een tijdperk van verandering, maar een verandering van tijdperk. Oude versleten opvattingen zullen plaatsmaken voor nieuwe waarden. Een transitie van doelmatigheidsdenken naar meer menselijkheid en authenticiteit.

Na Blue Jasmine raak ik nog meer geïnteresseerd in Woody Allen als filmmaker. Ik kom uit bij het blad Esquire (september-editie).

“Mensen denken altijd,” zegt Allen in dit interview, “dat je de tekstregels in een script bewust construeert. Maar zo werkt dat niet. Een tekstregel komt voort uit het onderbewuste. Voor de ‘bedenker’ kan een nieuwe regel net zo’n verrassing zijn als wat een publiek in het theater uit de mond van een komiek hoort komen.”

Het is ook niet zo, zegt Allen, dat hij op een podium eerst aan een grap denkt om deze vervolgens te vertellen. “Ik vertel de grap en realiseer me pas dan wat ik heb gezegd. Zoals ik er dan ook zelf om kan lachen, omdat ik de grap voor het eerst hoor.” Zijn voortdurende zelfrelativerende toon is bijzonder. “Je kunt in het leven slechts ten dele je best doen en voor de rest moet je het overgeven.”

En: “Je hoort iemand zeggen: ‘Ik schep mijn eigen kansen’. Maar dezelfde vent loopt even later door een straat waar net een piano wordt opgetakeld die op dat moment naar beneden valt. De waarheid is dat je je leven niet erg in eigen hand hebt.”

Over het creatieve scheppingsproces: “Onder de douche, terwijl het hete water naar beneden komt en de echte wereld even naar de achtergrond is verschoven, komen de ideeën vaak vanzelf. Het zijn van die momenten waarop je je even hebt bevrijd van de verlammende pogingen achter de schrijftafel om nieuwe ideeën aan te boren.”

Nog een mooie: “Als je geboren bent met een talent is het niet juist om te doen alsof je een enorme prestatie aan het leveren bent.”

Liefhebbers op de internationale film website IMDB over Blue Jasmine: “Cate Blanchett gives her best acting performance of all time. Her character changes dramatically every scene.”

Iemand anders zegt: “When the movie was over, the audience sat there somewhat stunned and completely silent… was crazy… crazy is the literal word to use. The main character is so vivid and sad and real. The film is a roller coaster ride of drama and comedy… of awkward humor and goofy then disturbing. If this movie sucks you in you will have a hard time forgetting it for a while… it hangs with you.”

Nog weer iemand anders: “What an amazing film! But more so, what an amazing actress Kate Blanchett is! Great actors do not act, they just are the role. Because Kate Blanchett does not act, she just IS the character. She just steps into the role she is playing. She makes it look easy, even when she plays somebody that is losing her mind. WOW!! I love Kate Blanchett! She is of course beautiful, talented, magical and most of all, she has absolutely no ego. She throws herself into the role, and if need be, grovel and exhibit the pain of the common man ( woman ) having gone thru life’s’ tragedies that are unfortunately so common with today’s average person. …. having lost herself into the world of materialism and other people’s money, having hit the very bottom, can she salvage what’s left of her soul and find the humanity she lost. This movie will really make you think. Kate Blanchett really deserves Best Actress in2014 Academy Awards.”

En dat… is precies wat er is gebeurd: Cate Blanchett won de Oscar voor beste actrice in een hoofdrol.