Artikel uit Vruchtbare Aarde 1-2010

Foto Vruchtbare Aarde

Editie 3-2013

image
Editie 3-2013: een gesprek met filmmaker Sander Francken over de waarde van oude volksvertellingen en hoe die ons helpen anders in het leven te staan. En: Marinus Knoope over de mysterieuze herkomst van een wens.


Editie 1-2010

image

Dit nummer los bestellen


Artikel uit:

image

In editie 1-2010: speciale aandacht voor zangeres Rajae, boomchirurg Jorn Copijn, de Britse reisauteur Chris Stewart, violiste Hester Ingen Housz en de oproep van tandarts Fred Neelissen om alle tandpasta fluorvrij te maken. Verder: belevenissen rond de aankoop van een melkopschuimer van de firma Blokker; Marjets olijfolie van eigen oogst; de columns van H.C. Moolenburgh en Amalia Baracs. En: het vervolg van de speurtocht van Selma Sevenhuijsen door Etruskenland.


Vruchtbare Aarde editie 3-2013
De nieuwste editie binnen een abonnement
Small hr
¡Vivan las Antipodas!

Waar kom je uit als je een tunnel graaft naar de andere kant van de aardbol? Op reis met Kossakovsky. Info»

Een ontroerende film over de meest essentiële relatie die het onderwijs kent – die tussen leraar en leerlingen. Info»

  Monsieur Lazhar 
Small hr
  Inspirerende films 
Small hr
  Tati's Playtime 

“Als je nieuwsgierig wordt naar de kleine dingen van het leven, zie je ook de humor van het leven.� Info»

Een bloedmooi sprookje: het ongelooflijke levensverhaal van Rodriquez. Info»

Searching for Sugarman

Een boomgaard in Andalusië

In de oertijd was hij heel even lid van de fameuze popband Genesis, maar dat stelde volgens eigen zeggen toch weinig voor. Daarna was hij boer, schapenscheerder en schrijver van reisgidsen. De afgelopen tien jaar is Chris Stewart echter vooral bekend geworden als chroniqueur-met-een-knipoog van het dagelijks leven in de Alpujarras.

De eerste kennismaking met zijn werk dateert van een vijf uur durend oponthoud op Heathrow, op weg naar Ierland. De luchthavenkiosk verkocht een boek dat de intrigerende titel Driving over Lemons droeg, in het Nederlands gevolgd door een vertaling die de beduidend minder aansprekende titel Een optimist in Andalusië meekreeg, met een nog veel minder aantrekkelijke cover waarin ik hardnekkig een foto met onbegrijpelijke schimmelplekken bleef zien.

Een boek waarin een Engelse auteur verslag doet van zijn emigratie naar het diepe zuiden van Spanje en de herkenbare worstelingen van een stedeling met ‘het land’. Het begon allemaal met de aankoop van een misschien iets te impulsief gekocht, afgelegen boerderijtje. Zijn vrouw Ana had hem vooruit gestuurd om zich alvast te oriënteren op een eventuele aankoop.

So far so good.

De zaken raakten in een stroomversnelling toen Chris op een paradijselijk gelegen boerderij stuitte, El Valero geheten. Een dergelijk lot uit de loterij, meende hij, zou niet snel meer voorbij komen. Haast leek geboden! Nu moest hij alleen zijn Engelse vrouw nog van de paradijselijkheid van zijn haastige aankoop zien te overtuigen. En daar was ze dus. Net aangekomen op Spaanse bodem. Nieuwsgierig. Blakend van opwinding. Maar ook enigszins ongerust. Het ging niet om de aanschaf van een doos koekjes, maar om een nieuwe fase in hun bestaan.

Een klein probleempje: de aangekochte boerderij lag niet direct aan de weg. In feite helemaal niet aan een weg. Bij de aankoop had Chris zijn schoenen nog uit moeten trekken, om door het riviertje naar de overkant te waden. Het bruggetje dat er eens had gelegen was tijdelijk door rivierwater meegenomen.

Stewart parkeert de huurauto in de berm. Dichterbij hun nieuwe huis kan hij niet komen. Hij gaat zijn vrouw voor door het struikgewas, leidt haar kundig door een drooggevallen rivierbedding, en vervolgens omhoog de bedding weer uit, maar dan is ook hij de weg volledig kwijt. Anderhalf uur later staat het tweetal tussen de bramenstruiken met de enkels in de modder.

De irritatie van zijn vrouw neemt allengs toe als Stewart de volgende gedenkwaardige woorden mompelt: “Ik heb deze boerderij een paar dagen geleden gekocht en nu kan ik hem al niet meer vinden.�

Koekjes

Even later volgt dan toch de kennismaking met de verkopende partij, het echtpaar Maria en Romero. Uit Engeland heeft Ana een duur blik Britse koekjes meegenomen en dat blik krijgt Maria nu overhandigd. Verbijsterd bekijkt de Spaanse het geschenk, om het dan door te geven aan haar man Romero, die met enige moeite het deksel weet los te wrikken en er voorzichtig een koekje uit haalt, waar hij een minuscuul hoekje vanaf bijt, om dan een hartgrondig ‘bah’ uit te roepen. “Dat eet ik niet.�

Ana legt uit hoe populair deze koekjes in Engeland zijn. “En we dachten dat jullie ze wel lekker zouden vinden.�

Het Spaanse echtpaar: “Nee, dat vinden we niet.� Maria pakt het blik op om het definitief in een donkere opslagruimte te plaatsen. Na de zoveelste ongemakkelijke stilte zet hun gastheer, Romero, de televisie aan, waarbij het schijnsel van de gloeilamp in het plafond zwakker en zwakker wordt. “Een rauw sissend geluid vult de kamer – als van een massa kwakende kikvorsen in een verre poel. Er verschijnt een sneeuwstorm op de beeldbuis en schaduwen bewegen zich gelijktijdig op en neer en zijwaarts over het scherm.�

Hun Spaanse gastheer, Romero, gaat een beetje opzij zodat ze alle vier kunnen meekijken. Even later staat hij op en drukt op een knop om van zender te wisselen. Een nieuwe sneeuwstorm, gevolgd door nieuwe schaduwen.

“Het is een fijne televisie�, brengt Stewart nog stamelend uit. “Ongelooflijk dat je in dit dal überhaupt televisie kan ontvangen.� Maar niemand luistert meer. Het viertal kijkt vijf minuten onbewogen naar het scherm, Stewart spreekt over de langste vijf minuten van zijn leven, waarna Romero opstaat en opnieuw voor de eerste zender kiest. “Weer een lichtflits, nog meer schaduwen en verre kikvorsgeluiden...�

Relativeren

De boeken van Chris Stewart over zijn leven in de Alpujarras hebben meerdere ingangen. Uiteenlopende visies op de relatie mens-natuur komen langs in zijn ontmoetingen met dalbewoners en passanten. Allesvretende geiten en de natuurlijke behandeling van schapenwonden tot een verkenning van een mogelijke ecologische ramp die dreigt nu de overheid de aanleg van een dam wil doorzetten die de hele omgeving onder water zal zetten. 

En passant werpt Stewart licht op de menselijke neiging te willen ontsnappen aan de dagelijkse sleur, en het romantische verlangen van grotestadsbewoners om hun eigen paradijsje te creëren. En dan is er de glimlach van herkenning in al die gevallen waar Chris Stewart al schrijvend met de billen bloot gaat en kundig zijn eigen persoontje weet te relativeren.

Veel dingen in het dagelijks leven draaien tegenwoordig om de menselijke neiging tot excelleren en perfectie – van het halen van een goed schoolcijfer tot het succesvol zijn in een zelf verkozen beroep; van jezelf geestelijk ontwikkelen tot het er lichamelijk jong en aantrekkelijk willen uitzien, maar Stewart legt het zwaartepunt in zijn boek niet op het perfectioneren van ‘Chris Stewart’ maar op het ‘kijken naar Chris Stewart’ of het ‘spelen met Chris Stewart’. En ja, dat is aardig om te lezen...

Het bovenstaande is het begin van een kennismaking met het werk van Chris Stewart uit VA 1-2010. Het artikel wordt gevolgd door een interview met Stewart in het zuiden van Spanje.