Citaat uit de Oostenrijkse documentaire We Feed The World: “Zelfs
als Senegalesen achttien uur per dag in een verzengende hitte hun best
doen groenten op de markt te brengen, kunnen ze nog niet concurreren
met de gesubsidieerde Europese tomaat. Met als gevolg dat Afrikaanse
boeren hun land verlaten en in uiterste wanhoop de hekken van Ceuta en
Melilla overklimmen en de Straat van Gibraltar oversteken om als
illegaal in Zuid-Spanje te gaan werken. Hoe hard ze ook werken, ze
hebben in hun eigen land geen schijn van kans. Wat ze kunnen doen, is
emigreren, tenminste voor wie daar de kracht toe heeft. En hun
toevlucht zoeken in Zuid-Spanje waar de goedkope tomaten op de
Senegalese markt nota bene vandaan komen, om zich daar onder
onmenselijke omstandigheden aan te bieden als arbeidskracht.”
Ik ben niet tegen globalisering, beklemtoont filmmaker Erwin
Wagenhofer
keer op keer na aflop van de vertoning van zijn film op IDFA 2005. “Ik
denk alleen dat de prijs van levensmiddelen absoluut
fout is. Te laag en te scheef. Het is een prijs waar de veroorzaakte
milieuvervuiling niet in verdisconteerd zit; waar de kosten van de
wegenaanleg niet in verwerkt zijn. Levensmiddelen worden overal naar
toe getransporteerd omdat de transportkosten niet eens een procent
uitmaken van de verkoopprijs. Ik ben geen voorstander van
zwart-witdenken. Want ik zie ook dat de Nestlé-topman uit de
film, een van de machtigste mensen
ter wereld, er volgend uit kan liggen als hij de astronomisch hoge
streefcijfers niet haalt waar zijn aandeelhouders hem op afrekenen.
“Ik
zie dat de kippenslachterij waar we filmden, een van de drie grootste
in zijn soort, noodgedwongen werkt met zulke kleine marges dat de
inkomsten tot nul teruglopen als alleen al de stookkosten in de
wintermaanden tegenzitten.”
Volgens Wagenhofer is er maar
één uitweg: de weg van de eigen
verantwoordelijkheid. “We zullen er niet aan ontkomen zelf onze
verantwoordelijkheid te nemen en stelling te nemen. We zijn gewend
goedkoop te eten, maar die prijzen kloppen gewoon niet.
“Twintig jaar
geleden was het ondenkbaar dat een tomaat of een aardbei overgevlogen
werd uit Spanje, Marokko of Israël. Maar nu kan het. En nog
goedkoop ook. Een vrucht legt makkelijk duizenden kilometers af met het
vliegtuig. We zijn totaal verkeerd bezig als het vervoer van een kilo
vruchten vier kilo kerosine vergt. We zullen stelling moeten nemen
tegen het eten van tomaten in wintertijd en tegen kippen die we eerst
het regenwoud laten opeten.
“Wij voeden de wereld. Ofwel we zullen
onze
levenswijze moeten wijzigen, ofwel we zullen onze
volksvertegenwoordigers moeten dwingen stappen te ondernemen in de
richting van een meer humane samenleving.”
Jean Ziegler, speciale onderzoeker van de Verenigde naties op het
gebied van voedselrechten, spreekt in Wagenhofers film zelfs over
moord. “Bij
zo’n wereldwijde overvloed aan voedsel,” zegt Ziegler, wordt elk kind
dat van de honger sterft, in feite vermoord.” In We Feed The World
blijken mensen uit Noordoost-Brazilië soms geen
idee te hebben of ze het volgend jaar zullen halen. Ziegler noemt de
angst voor gebrek aan eten een van de meest onderschatte facetten is in
het hele ondervoedingsverhaal. “We kennen allemaal de televisiebeelden
van uitgemergelde kinderen. Maar wat we niet zien is de angst die ermee
gepaard gaat. De angst voor de volgende dag. Moeders die hun huilende
kinderen proberen te troosten door een pan op het vuur te zetten met
kokend water en stenen. In de hoop dat kinderen in slaap zijn gevallen
voor de waarheid aan het licht zal zijn gekomen.”
In editie 4-2005 besteedde VA volop aandacht aan de Groene films van IDFA 2005, waaronder de Oostenrijkse documentaire We Feed The World en ook de Amerikaanse docu The Real Dirt on Farmer John. Voor aanvullende informatie over deze docu's, klik hier.
Het in plastic verpakte kippetje uit de supermarkt komt niet meer van een boerderij. Op de achttiende editie van 's werelds grootste documentairefestival IDFA realiseren publiek en jury zich met schrik hoe weinig we weten over de herkomst van ons voedsel. De film Ons Dagelijks Brood is nog niet afgelopen of de verontwaardiging klinkt alom. De industriële verwerking van 50.000 kippen wekt afgrijzen. De jury spreekt bij de prijsuitreiking over "nachtmerrieachtige beelden" en een "visioen van de hel". Een ontmoeting van stad en platteland tijdens IDFA 2005 in hartje Amsterdam. Met farmer John als gast, hoofdpersoon uit een van de publieksfavorieten: The Real Dirt on Farmer John. De Amerikaanse bioboer die met de hulp van duizend stadse consumenten heeft weten te ontsnappen aan de wurggreep waarin de landbouw terecht is gekomen. Commentaren, reacties en interviews in VA 4-2005.