Welkom op de Compostela-boeken-pagina van VA

Abonnement


		Naar aanleiding van de verschijning van de Nederlandse vertaling van het boek Ich bin dann mal weg - Meine Reise auf dem Jakobsweg van de Duitse komiek en tv-presentator Hape Kerkeling staat de zomereditie 2-2007 van VA-Magazine / Vruchtbare Aarde in het teken van de pelgrimsweg naar Santiago de Compostela. In aansluiting op de inhoud van het tijdschrift een selectie van boeken over de pelgrimsweg, om u te helpen uw eigen weg te vinden. 0 Geen aanrader * Vermeldenswaard Goed * Indrukwekkend H. Annink: Een late pelgrim op de melkweg ANWB-Wandelgids Spaanse St. Jacobsroute J. Arias: Paul Coelho, de bekentenissen van een pelgrim J. Brierley: A Pilgrim’s Guide to Camino Francés H. Burgman, Losgelopen woorden. Een voetreis naar Santiago de Compostela L. Charpentier: Spanje: het geheim van de pelgrimsroutes P. Coelho: De pelgrimstocht naar Santiago Paulo Coelho: dagboek van een magiër F. Frijns: Niet zomaar een weg: overwegingen langs de Camino de Santiago W. van de Geer: Ik ben even wandelen. Santiago voor zwerfjongeren J. Gooskens: Ver onderweg K. Harrison: De weg naar Santiago de Compostela C. Houdijk: Naar de ware Jacob. Dagboek van een voettocht naar Santiago de Compostela H. Keller: Geschiedenis van een tocht: de pelgrimsroute naar Santiago de Compostela Georgiana Goddard King: The Way of Saint James Shirley MacLaine: Voettocht naar Santiago de Compostela J. van der Meulen: Praktisch pelgrimeren: naar Santiago de Compostela Ricky Rieter: Pelgrimeren, lopend stilstaan. Spiritualiteit van een pelgrim M. Schmidt-Brabant en V. Sease: Compostela, Sternenwege alter und neuer Mysterienstätten W. Starkie: The Road to Santiago: Pilgrims of St. James M. Valkenburg: C@MINO . De vertraagde tijd in Spanje
		Praktisch pelgrimeren
		Wie van plan is 800 of zelfs 2500 kilometer te gaan lopen of fietsen, gaat vragen stellen. Logisch, want de aspirant-pelgrim verlaat huis en haard verlaten voor een onbekende weg. De Vlaamse en Nederlandse Sint-Jacob genootschappen krijgen flink wat vragen te verstouwen. Zal ik gaan lopen of gaan fietsen? Hoe groot is de kans dat ik onderweg verdwaal? Kan ik op één paar schoenen mijn tocht uitlopen? Kan ik met een ezel op stap? (“Ja, dat kan. Lopen met een ezel heeft als voordeel dat je je bagage niet zelf hoeft te dragen; daarnaast verkeer je altijd in goed gezelschap”). 152 van dergelijke vragen zijn verzameld en in een boekje gestopt. VA-beoordeling: ***. J. van der Meulen: Praktisch pelgrimeren: naar Santiago de Compostela, 1999, 2007. 189 pag. € 12,95. Nederlands Genootschap van Sint Jacob. www.santiago.nl. tel. 030-2315391.
		Late pelgrim op de melkweg
		In zijn eigen beleving is hij een ‘late’ pelgrim, maar gelet op de honderdduizenden die na hem zouden volgen mag je hem rustig een ‘vroege’ pelgrim noemen. Zijn eenzame ervaringen op de Camino Francés zijn verleden tijd. Voor de grote golf van pelgrims uit liep Hans Annink in 1977 al 5500 kilometer naar Santiago heen en weer. Na een kleine kolendampvergiftiging in een pastorie besluit hij dat het nu echt de laatste keer is geweest dat hij de geestelijkheid om hulp heeft gevraagd. Met 20 kilo op de rug wordt er heel wat geleden onderweg. Vanaf de allereerste dag doet alles pijn. Schoenen en kousen zijn voortdurend doorweekt, zodat na twee dagen “mijn voeten van onderen, van achteren en van boven kapot zijn: rauw vlees van hakken, zolen en tenen.” Een voortreffelijk boek, deze Santiago-klassieker. Een geslaagde combinatie van dagboek en innerlijke reis. VA-beoordeling: ***. H. Annink: Een late pelgrim op de melkweg. Een retourtje Enschede-Santiago de Compostela, 5500 kilometer te voet. Kok Voorhoeve, 1980, 1993. 110 pag. Kampen. ISBN 9029706163.
		Wandelgids Spaanse St. Jacobsroute
		Helder, duidelijk en aangenaam: ook deze ANWB-wandelgids rond de pelgrimsweg naar Santiago, met veertig dagetappes, is op de bekende wijze ingedeeld naar zwaarte – met aantrekkelijke routebeschrijvingen en horecatips. Bij wijze van alternatief wijst de gids op de mogelijkheid de route wat oostelijker in Spanje te beginnen, en wel bij de pas van Somport. Een stuk rustiger dan de normale route vanaf St. Jean. “Wie hier bij Somport aan de St. Jacobsroute begint, heeft er nog geen idee van wat voor drukte hem straks op de Camino Francés te wachten staat. Nu kunt u voor het laatst genieten van de rust, de eenzaamheid en het schilderachtige mooie pad langs de dorpen.” Dat is natuurlijk schrikken! Ook de waarschuwing dat de oorspronkelijke St. Jacobsroute steeds meer aan het verdwijnen is, komt hard aan. “Langzamerhand worden de oude paden, muildierweggetjes en primitieve karrensporen vervangen door kaarsrechte wegen die gemakkelijk te onderhouden zijn.” Maar er is ook kritiek op het ANWB-boekje. De indeling in veertig dagetappes wordt door gebruikers soms als kunstmatig, arbitrair en zelfs ongelukkig ervaren. Kritiek is er ook op de informatie die af en toe foutief (kaarten), onvolledig of achterhaald zou zijn. Dat geldt natuurlijk helemaal voor de verouderde Nederlandse vertaling die in de openbare bibliotheken vaak nog op de plank staat. Maar zelfs het Duitse origineel van Dietrich Hollhüber kan alle veranderingen in Noord-Spanje maar nauwelijks bijbenen. VA-beoordeling: **. Wandelgids Spaanse St. Jacobsroute. 40 dagtochten. 2001, 168 pag. ISBN 9018012831. ANWB wandelgids, € 12,50. Vertaling van: D. Hollhuber: Wandern auf dem Spanischen Jakobsweg.
		Geschiedenis van een tocht
		Programmamaker Hans Keller deed een liefdevolle poging iets te vertellen van de aanloop naar zijn televisiefilm Geschiedenis van een tocht, die hij samen met schrijver Cees Nooteboom in 1990 maakte voor de Nederlandse televisie. Voor Keller begon het allemaal met zijn herinneringen aan het Jacobs-godshuis in Haarlem waar zijn vader tijdens de oorlog ondergedoken zat. En waar in vroeger tijden de pelgrims uit Noord- en Oost-Europa zich verzamelden voor de grote tocht naar Santiago. Mooi is het inleidende essay van Nooteboom: “Als ik op sommige momenten even géén gids ben, in de ogenblikken dat er niets aan te wijzen of uit te leggen is, wat ben ik dan? Een vreemde figuur in een landschap, een mompelaar… die in een land is dat hij niet begrijpt, een man die zonder groep reist en alleen is als het avond wordt, die bang is of niet bang, die spoken in de nevels ziet en een plek zoekt om te slapen.” VA-beoordeling: **. H. Keller: Geschiedenis van een tocht: de pelgrimsroute naar Santiago de Compostela : reisnovelle, 1990, 128 pag. Conserve. ISBN 90-71380-35-1.
		Niet zomaar een weg
		Een boek dat je ineens doet beseffen wat het verschil is tussen een verzameling losse dagboeknotities en een echt boek. Al schrijvend weet deze Vlaamse pelgrim anekdotische belevenissen aaneen te rijgen tot een innerlijk verhaal. Frans Frijns is het type pelgrim ‘moderne stijl’ met een flinke dosis verlangen om de tocht te lopen. Zich bewust van plekken waar hij een verhevigd gevoel van ‘mezelf-zijn’ bespeurde. En met een open oor voor de oude wonderverhalen onderweg, die hij als uitnodiging ervaart om “even weg te dromen in een wonderbaarlijke wereld.” Conclusie: “Het leven zit vol onbegrijpelijkheden: dat zal menige pelgrim tijdens deze tocht wel op enig moment bedenken.” VA-beoordeling: ***. F. Frijns: Niet zomaar een weg: overwegingen langs de Camino de Santiago. 1995, 180 pag. Vlaams Genootschap van Santiago de Compostella.
		Ver onderweg
		Oud-priester Jeroen Gooskens liep begin jaren negentig drie keer vanuit Nijmegen naar Santiago de Compostela en schreef daar een boek over dat liefhebbers liefkozend ‘prachtige reisliteratuur’ noemen. Een boek voor in de rugzak. "Een bijna adembenemend spannend boek! Gooskens' wandelen is een vervoerd beschouwen; zijn wijze van vertellen is zo beeldend, persoonlijk, afwisselend en humoristisch: de Camino als een bron van observaties en overpeinzingen.” Citaat uit het boek: “Ben ik gelukkig? Ja, dat ben ik. Heb ik daar een bijzondere reden voor? Nee, geen enkele. Ik heb het nergens naar gemaakt, ik wandel maar wat." Als oud-Augustijn slaapt de schrijver bij voorkeur in kloosters wat bijzondere ontmoetingen oplevert. Een goed geschreven boek. VA-beoordeling: **. J. Gooskens: Ver onderweg. 1998, 2001, 2004, 270 pag. ISBN 90 5625 0469, Valkhof Pers, Nijmegen, € 15,90. https://compostela.nl.
		Naar de ware Jacob
		Wie op een winderige winterdag de huisdeur in Nederland achter zich dichttrekt, om vervolgens vele maanden lang over voetpaden door België, Frankrijk en Spanje te lopen dwalen, stapt uit de vertrouwde kring, ja zélfs uit de eigen tijd, en belandt in een totaal andere wereld. En toch is er in de daarop volgende jaren geen dag geweest waarop het echtpaar Jan en Cootje Houdijk niet aan hun grote reis terugdacht. Ze maakten hun voettocht in 1988, de jaren dus dat niet honderdduizend, maar slechts een paar duizend pelgrims jaarlijks op pad gingen. Vrolijk pimpelend ledigden ze in Franse cafeetjes menig glaasje rood, wachtend tot de voeten voldoende zouden zijn bijgekomen om de reis te hervatten. Tijdens een rustpauze in het bos slaagde Cootje Houdijk er zelfs in heuse chocolade truffels te bereiden om een plotseling opstekend verlangen naar chocolade te bevredigen. VA-beoordeling: **. C. Houdijk: Naar de ware Jacob. Dagboek van een voettocht naar Santiago de Compostela. 270 pag, ISBN 9071380777. Uitgeverij Conserve. € 18,15.
		Compostela, Sternenwege alter und neuer Mysterienstätten
		Of hij de weg de Jakobsweg naar Santiago de Compostella ook zelf heeft gelopen, vraagt publicist Jelle van der Meulen in 2000 aan Manfred Schmidt-Brabant, de toenmalige voorzitter van Algemene Antroposofische Vereniging. “Pfff... Nee, nee, dat heb ik niet gedaan. Ik ben wel hier en daar uitgestapt, maar verder ben ik gewoon met de auto naar Santiago gereden.” Het boek dat Manfred Schmidt-Brabant over de pelgrimsweg schreef, is dus van een totaal andere categorie. Hoe het komt dat de belangstelling voor de Jakobsweg de afgelopen tien jaar zo enorm is gegroeid? Volgens Schmidt-Brabant gaat het om oerherinneringen. “Samenhangend met het feit dat langzaam maar zeker in onze zielen de herinneringen aan vorige incarnaties opstijgen en dat we niet anders kunnen dan ons daarmee bezighouden. Ik kan me voorstellen dat dit nog veel sterker wordt. Vermoedend of wetend zullen mensen het gevoel hebben dat ze met dit alles verbonden zijn, dat ze deel uitmaken van deze geschiedenis. Esoterisch gesproken is het verleden niet een dichtgeklapt boek, maar een werkelijkheid die zich in het heden voortdurend aandient, echter met het doel te worden getransformeerd.” Zie verder: Motief - nr. 26, 2000 en nr. 49, 2002. M. Schmidt-Brabant en V. Sease: Compostela, Sternenwege alter und neuer Mysterienstätten. 1999, 2004. 232 pag. Verlag am Goetheanum. ISBN-13: 9783723510643.
		Losgelopen woorden
		Tussen allerlei sympathieke reisverhalen die naar Santiago kabbelen, heb ik een bloem mogen plukken, aldus oud-priester Jeroen Gooskens. Niets teveel gezegd, wat VA betreft. Priester Hans Brugman legde zijn 800 kilometer al in 1969 af. In 1996 doet hij het nog eens dunnetjes over: dit keer met een kunstheup, heen en weer, in totaal 6000 kilometer. “Er is iets anders dan die kunstheup waarover ik me ongerust maak. En dat zijn de wakker getrilde gedachten die een mens in zijn leven behoedzaam onder controle heeft gebracht of zelfs onderdrukt heeft.” Veel integere overpeinzingen. En hartelijkheid. “Uit medeleven geef ik een jong Frans koppeltje die besloten hebben te leven op brood en sardientjes, ieder een reep chocolade, mijn eigen proviand. Nu heb ik zelf niets meer. Een halte verder komt een Spanjaard met twee zoontjes naast me zitten, doet zijn rugzak open, en staat erop dat ik twee kolossale boterhammen met ham van hem aanneem.” Vele duizenden kilometers verder, bijna thuis in Münster, stapt een man van zijn fiets. “Hij geeft me zomaar vijftig mark.” Even later spreekt een dame hem aan, zo maar op straat. “Meneer, zegt ze, ik vind dat u er geweldig goed uitziet, dat wou ik u maar even vertellen.” VA-beoordeling: ***. H. Burgman, Losgelopen woorden. Een voetreis naar Santiago de Compostela. 2000, 284 pag. Gooi & Sticht, Baarn. ISBN 90 304 09932.
		Georgiana Goddard King: The Way of Saint James
		Helaas, dit wonderlijke boek is oud en zwaar, en alleen daarom al ongeschikt om mee te nemen in de rugzak. Maar hoeveel liefhebbers hadden dit dikke boek (The way of Saint James) uit 1920 niet graag bij zich gehad. “Boeiend, verbazingwekkend, fascinerend en onderhoudend; het beste wat ooit over de pelgrimsweg naar Santiago is geschreven.” De schrijfster, Georgiana King, was professor aan de beroemde universiteit van Bryn Mawr in Amerika. Ze liep tachtig jaar geleden met een Italiaanse medereizigster, naar Santiago en beschreef alles wat ze onderweg meemaakte met humor en een zekere distantie. Haar echte passie lag echter bij de geschiedenis van de pelgrimsweg. Mooi en poëtisch legt ze de achtergrond en de ziel van het pad bloot. Iedere stad, iedere brug, iedere rivier wordt bij haar een verhaal. Interessant is nog om te melden dat deze klassieker lange tijd weerstand heeft opgeroepen, vanwege de wijze waarop Georgiana King moeiteloos heen en weer schakelde tussen oosterse, Christelijke en voor-Christelijke bronnen. VA-beoordeling: ***. Verzuchting van een liefhebber: “Zou het niet mooi zijn als er een nieuwe uitgave van kwam: een pocket, op heel dun en licht papier?” Georgiana Goddard King: The Way of Saint James, 1920, 3 delen, Putnam, New York. Te leen bij de Koninklijke Bibliotheek en ook in te zien in de Openbare Bibliotheek aan het Spui in Den Haag.
		W. Starkie: The Road to Santiago: Pilgrims of St. James
		Nog een boek op leeftijd, geschreven door de Ierse wetenschapper, Spanje-kenner en violist Walter Starkie. “Een boek dat ik onlang te pakken kreeg en dat er voor mij echt uitsprong was,” schrijft ex-pelgrim Gerhard Eshuis op www.tweevoeter.nl. Deze Walter Starkie maakte de tocht in de jaren vijftig voor de zoveelste keer. Hij doet uitgebreid verslag van zijn belevenissen, gelardeerd met anekdotes over historische gebeurtenissen, wonderen, volksvertellingen en spookverhalen die hij op zijn weg tegenkkwam. “Een rasverteller die de lezer tot aan de laatste bladzij ademloos geboeid houdt.” W. Starkie: The Road to Santiago: Pilgrims of St. James, 1957, 2003, 352 pag. John Murray. ISBN-10: 0719563372 ISBN-13: 978-0719563379.
		Paul Coelho
		Paulo Coelho maakte in de jaren zeventig met zijn vrouw een reis door Europa, waar het concentratiekamp Dachau grote indruk maakte. Hij had daar een visioen, waarin een man aan hem verscheen. Twee maanden later kwam hij de betreffende man in Amsterdam werkelijk tegen. Deze raadde hem aan een pelgrimsreis naar Santiago de Compostela te ondernemen. Door hem zelf later omschreven als de “indrukwekkendste ervaring van mijn leven”. En beschreven Coelho in zijn boek De pelgrimstocht naar Santiago (1987). Een jaar later brak Coelho internationaal door met De Alchemist. In 2004 zei Coelho in een interview met KRO De Wandeling over zijn voettocht: “Ik zal die tocht nooit meer maken, omdat je een topervaring maar een keer in je leven hoeft te hebben. Terwijl ik aanvankelijk het idee had iets totaals nutteloos te zijn begonnen.” “Heerlijk om te lezen, vervelend als laatste pagina nadert,” aldus een liefhebber. VA-beoordeling: ***. P. Coelho: De pelgrimstocht naar Santiago Paulo Coelho: dagboek van een magiër, 1987, 2004. Verschillende edities: € 7,50 - € 12,50. Singel Pockets – Arbeiderspers.
		Shirley MacLaine: Voettocht naar Santiago de Compostela
		Een verklaring voor de grote aantrekkingskracht van de Camino de Santiago? Volgens de Amerikaanse actrice Shirley Maclaine die de tocht in 1994 maakte, zouden dat wel eens de leylijnen van de aarde kunnen zijn die de route volgt. Een doorsnede van een leylijn beschrijft Maclaine als “een zandloper waarvan het smalle middelpunt het aardoppervlak doorsnijdt. Een energie die leidt tot heldere gedachten, ervaringen, herinneringen en openbaringen.” En die openbaringen heeft ze, getuige haar boek, volop gehad. Maclaine besloot op pad te gaan na ontvangst van een wonderlijke, anonieme, met vulpen geschreven brief, waarin haar op het hart wordt gedrukt toch vooral de Camino de Santiago te gaan lopen. Het zal een reis naar de geheimen van haar eigen geschiedenis worden. Ondanks de opdringerigheid van journalisten en fotografen brengt ze de tocht tot een goed einde. VA-beoordeling: ***. Shirley MacLaine: Voettocht naar Santiago de Compostela. De spirituele reis van een bijzondere vrouw. 2000, 2004, 240 pag. ISBN13: 9789022531655. € 12,50.
		Bekentenissen van een pelgrim
		Er zijn boeken waarin je begint te bladeren, om het vervolgens teleurgesteld weg te leggen. Deze interviewbundel van de Spaanse journalist Juan Arias met Paulo Coelho doet het tegenovergestelde: moeilijk weg te leggen. Het boek leest als een trein. Na afloop van de lange serie gesprekken verzucht ’s werelds beroemdste schrijver dat hij de eerstvolgende twintig jaar niet meer over zijn leven wil praten. El País journalist Arias kan schrijven en Coelho heeft echt wat te vertellen. Maar over zijn pelgrimstocht naar Santiago komt de lezer niet zo heel veel te weten. “De grote les van die pelgrimstocht? Dat ik ineens begreep dat schoonheid in eenvoud schuilt. Daarom staat er in mijn huis praktisch niets. Alleen daar, achter in de kamer, staat een bloem. En die is mooi omdat er verder niets is.” VA-beoordeling: ***. J. Arias: Paul Coelho, de bekentenissen van een pelgrim, 2002, 216 pag. De Arbeiderspers.
		Lopend Stilstaan
		De reis naar Santiago heeft een stortvloed aan dagboekverslagen opgeleverd. Velen ervan alleen geschikt voor consumptie in de eigen kennissenkring. Wat een verademing is dan het boek dat Ricky Pieter schreef over haar tocht in drie etappes (1993, 1995 en 1996), van Boxmeer naar Santiago. Hier geen nietszeggende wissewasjes in de trant van: “Ik had dringend een nieuwe tandenborstel nodig en de winkel ging net dicht.” Maar een indringend verslag van een reis die zowel een innerlijke als een uiterlijke dimensie blijkt te hebben. Een buitengewoon intens boek. Voorbeeldje: het thema ‘zekerheid’. Zekerheid met betrekking tot de te nemen weg, de slaapplaats, gevaren, het weer, ontmoetingen en vooral de zekerheid van het zelf de touwtjes in hand kunnen houden. “Maar er komt onderweg een moment, ondanks je uitstekende planning en je duidelijke routekaartjes dat alle grond onder je voeten schijnt weg te vallen en er niets meer overblijft dan je kale zelf, in al zijn kleinheid en kwetsbaarheid.” Ricky Rieter: Pelgrimeren, lopend stilstaan. Spiritualiteit van een pelgrim, 1997, Uitgeverij Akasha, ISBN 90-73798-36-1.
		C@mino. De vertraagde tijd in Spanje
		De zwaarte van een wandeling in kilometers proberen uit te drukken, dat heeft echt een beperkte waarde, zo ondervond Maarten Valkenburg – die van zijn werkgever, het ministerie van VROM, een sabbatical mocht opnemen, en vervolgens de camino in Noord-Spanje in een maand liep. Want 800 kilometer is lang, heel lang zelfs, op dagen dat de voeten na aanhoudende regen tot tien centimeter diep wegzakken in de modder. De etappe over Pyreneeën noemt hij de zwaarste etappe van de hele voettocht, gelet op de vele slachtoffers door hartaanvallen. Ook Maarten Valkenburg zelf maakte hier een stevige inschattingsfout. Na een voorspoedige klim daalde hij iets te enthousiast af, waardoor zijn kniebanden het begaven en hij met behulp van stokken beneden kwam. Advies: “Ga maar naar huis.” En dat deed hij dus niet. We danken er een inspirerend boekje aan. Het verslag van een wandeling begonnen vanuit de ambitie van een langeafstandswandelaar die meer en meer een spirituele weg inslaat. "Eerst gaandeweg bemerkte ik dat zich parallel een spiritueel proces ontwikkelde, met een religieuze projectie in Fisterra als resultaat." VA-beoordeling: **. M. Valkenburg: C@MINO. De vertraagde tijd in Spanje. WOONONTWERP, 2005, Rotterdam. ISBN 90-808968-1-0. Het boek wordt toegezonden naar het adres op het bankafschrift na overmaking van 12,50 euro op rekeningnummer 1912098 t.n.v. Ing. M. Valkenburg o.v.v. C@MINO - De vertraagde tijd in Spanje.
		De weg naar Santiago de Compostela
		Kathryn Harrison doet in delen verslag van haar voettochten naar Santiago. Deel 1 beschrijft haar zevendaagse tocht uit 2002, vanaf de Spaanse grens naar Logrono, samen met haar twaalfjarige dochter. Het korte deel 2 gaat terug in de tijd naar een dag in 1992, wanneer de schrijfster zeven maanden zwanger is van haar zoon. Deel 3 beschrijft acht dagen in 1999, wanneer ze in haar eentje de zware tocht van Oviedo naar Santiago maakt. Indrukken van dorpen, steden, landschappen en mensen. En een poging antwoord te geven op de vraag waarom ze toch steeds weer deze tocht wil maken, en zo gehecht is aan deze bedevaartsroute vol ontberingen. K. Harrison: De weg naar Santiago de Compostela. 158 pag. Uitgeverij Sirene. ISBN13: 9789058313423 € 12,50. Pocket, Uitgeverij Muntinga. ISBN13: 9789041706164, € 6,90.
		Spanje: het geheim van de pelgrimsroutes
		Een oude, tegenwoordig moeilijk verkrijgbare klassieker van Louis Charpentier, de man die eerder geestdriftig speurwerk deed naar het mysterie van de kathedraal van Chartres. En nu een poging doet door te dringen in de vóór-Keltische achtergronden van de weg naar de sterren. Aan de hand van sagen, legenden en associaties presenteert de schrijver de pelgrimsweg als een van de drie grote Europese initiatiewegen langs megalieten, dolmens en heilige plaatsen. Een magische weg die het christendom vele eeuwen later zou adopteren en met nieuwe betekenissen zou overdekken. “De pelgrim vindt zijn weg door de natuur, door bossen en heide, over bergen en langs doorwaadbare plaatsen. Er komt een ogenblik dat hij, over het dode punt heen, belandt in een natuurlijk ritme en ontvankelijk wordt voor diepere indrukken, in een staat van genade geraakt en een ander mens wordt.” VA-beoordeling: ***. L. Charpentier: Spanje: het geheim van de pelgrimsroutes. 248 pag. 1971, 1993. Mingus, Baarn. ISBN 9065641939.
		Ik ben even wandelen. Santiago voor zwerfjongeren.
		In de zomer van 1996 besloot de Rotterdamse ondernemer Willem van de Geer iets te gaan doen aan het toenemende probleem van de vereenzaming in onze maatschappij. De druppel voor hem was de ontdekking dat er alleen al in Rotterdam 700 zwerfjongeren rondlopen. Tijdens zijn pelgrimstocht naar Santiago de Compostella probeerde Van de Geer middels brieven zoveel mogelijk mensen (geestelijke sponsors) bij het probleem van de zwerfjongeren te betrekken. Sympathiek. Boekbeoordeling: *. W. van de Geer: Ik ben even wandelen. Santiago voor zwerfjongeren. 276 blz. € 19,90. ISBN-13: 978 90 6556 245 6 ISBN-10: 90 6556 245 1. 2005, Sigma Press. 2007, uitgeverij Schors.
		J. Brierley: A Pilgrim’s Guide to Camino Francés
		Sommigen Engelstalige pelgrims noemen het boek van de 60-jarige Ier John Brierley, verschenen bij Findhorn Press, de beste gids voor onderweg. “Ik heb de voettocht in 2006 gemaakt en dit boek was mijn bijbel, gezelschap en gids. Ik heb veel boeken in alle mogelijke talen bekeken, maar dit is een uitschieter.” Een fijne combinatie van praktische tips en spiritualiteit, van de uiterlijke en de innerlijke weg. “Brierley hield me onderweg overeind, deed me op tijd naar bed gaan en vroeg opstaan, als dat nodig was, en stimuleerde me met open ogen mens en cultuur in me op te nemen. Zo’n boek is alles wat je nodig hebt op zo’n pad.” VA-beoordeling: ***. J. Brierley: A Pilgrim’s Guide to Camino Francés. A Practical and Mystical Manual for the Modern Day Pilgrim. Volledig herziene herdruk 2007. ISBN 978-1-84409-069-3. Findhorn Press.

		[Startpagina VA-Magazine/Vruchtbare Aarde] [Archief] [Abonnement met 2 gratis welkomstnummers] [Elk gewenst nummer los nabestellen]