VA 1-2024 | Inzichten uit andere culturen

Beschrijving

Een wereld zonder geheimen

In zijn jeugd maakte Laurens van der Post in Zuid-Afrika nog een laatste restje mee van de cultuur van de Bosjesmannen (San) – eeuwenlang geringschattend weggehoond als ‘primitief’. Getroffen door hun spiritualiteit voelde het voor hem als een ereschuld om het beeld recht te zetten. En zo
tegelijkertijd een eerste stap te zetten naar heling van de gespletenheid van de Europese immigrant. ‘Want de Bosjesman zit natuurlijk in ieder van ons.’ Een hernieuwde kennismaking met schrijver Laurens van der Post, en via hem met zijn goede vriend Carl Jung.

Opvoeding bij de Maya’s

In onze westerse cultuur, aldus Michaeleen Doucleff, schrijfster van het ook in Nederland
populaire boek Jagen, Verzamelen, Opvoeden, draait opvoeden vaak om controle. Iemand heeft de
leiding en de ander doet wat hem gezegd wordt omdat het moet. ‘Doe je schoenen aan!’ of: ‘Eet je
boterham op!’ Maar dat controleperspectief blijkt totaal te ontbreken in de Maya- en de Inuit-cultuur. ‘Sommige Maya-talen hebben niet eens een woord voor controle als het om kinderen gaat.’

Een arm om elkaar heen

‘Ik kan het niet vaak genoeg zeggen,’ aldus Teun Toebes (24), ‘maar mensen met dementie zijn niet gek. Kunnen ze soms gek doen? Jazeker! Laat hun geheugen hen soms in de steek? Jazeker.’ Maar wat hij – als tijdelijk bewoner in een verpleeghuis voor dementie – ook bij zijn huisgenoten zag, is een heel ontwikkeld gevoel! Hoe gaat men in andere landen eigenlijk om met mensen met dementie? Die vraag was de aanleiding tot een zoektocht in elf landen op vier continenten. Wat kwam daar eigenlijk uit?

Marina Abramović

Er is zoveel kennis over lichaam en geest die wij in het Westen niet hebben, aldus Marina Abramović. In het verleden woonde ze een jaar bij twee Aboriginal stammen en studeerde ze sjamanisme in Zuid-Amerika. ‘We denken niet na over intuïtie; niet over de betekenis van dromen en niet over
telepathie. We gebruiken deze dingen niet…ten onrechte.’ Hoe gaat de beroemde performancekunstenaar eigenlijk om met het onvoorspelbare in het leven? En met mislukkingen? Artikel in het kader van de Abramović-tentoonstelling in Amsterdam.

De onsterfelijke hazelnootverkoopster

Een maand verbleef Wil Uitgeest in Genua. ‘s Ochtends aan het werk, ‘s middags zwervend door stad en omstreken. Op de begraafplaats van Staglieno verbaasde ze zich over de vele beeldschone engelen. Maar het langst bleef ze staan voor het beeld van een hazelnootverkoopster. Als zoveel bezoekers kaarsen branden, bloemen neerzetten en bakjes met hazelnoten neerzetten moet er wel iets bijzonders aan de hand zijn.

Kan kunst de wereld redden?

Helden noemt Wil Uitgeest de afvalrapers van de Braziliaanse stad São Paulo. Onzichtbaar en verstoten, en dat terwijl ze de gemeenschap een enorme dienst bewijzen. Een afvalraper doet wat de Braziliaanse overheid nalaat: zorgen dat er gerecycled wordt. Straatkunstenaar Mundano schoot de afvalrapers te hulp. In vijf jaar tijd beschilderde hij 160 van hun karren. Met wereldwijd succes!

De Kleine Prins

Een parel van een geschiedenis, deze vertelling. Het begint met een toevalligheid. Daar lag ineens De Kleine Prins weer waar Frans Olofsen eerder vergeefs naar zocht. Eén zin met name bleef nu hangen. En met die ene zin kwam het beeld terug van een oud-leerlinge die haar kennismaking met het inwendige van een meegebrachte pijlinktvis ‘de mooiste belevenis’ uit haar hele schooltijd noemde.