Een artikel uit VA-Magazine

keukengeheimen

Speurtocht naar een nieuwe dimensie voedselkwaliteit

KEUKENGEHEIMEN

Jarenlang trokken twee Zwitserse multinationals miljoenen uit om zicht te krijgen op de verborgen kanten van het begrip voedingskwaliteit en de wereld der niet-reguliere geneeskunde. In de eerste jaren onder de conditie dat het onderzoek strikt geheim zou zijn. Een gesprek in Vevey met oud-Nestlé-topman Reto Domeniconi - inspirator en initiatiefnemer van het onderzoek dat tot zijn pensionering in 1996 doorliep. Een gesprek over homeopathie, wetenschap, waarheid en de kwaliteit van eieren van vrij rondlopende kippen. "We laten een tijd achter ons, waarin alles wat technisch uitvoerbaar was in orde leek."

Er bestaan betoverende oorden waarvan de aantrekkingskracht nauwelijks met woorden te vatten is, lees ik op weg naar Montreux en Vevey - twee van die door schrijvers als Tolstoi, Dickens, Voltaire, Byrn en Gogol bezongen oorden aan de Zwitserse Riviëra. "In een stemming van gelukzaligheid ga ik bij zonsondergang op het terras zitten om me over te geven aan de wijdte van het groen en het meer in de verte," liet Charley Chaplin zich bijvoorbeeld ooit in deze contreien ontvallen.

Ik sla de deuren open naar de rust en de begrensde oneindigheid van een meer omgeven door bergen. Daar ergens moet Chaplins standbeeld staan. Langs de gietijzeren balustrade zie ik de bemoste fontein beneden, een ober die druk doende is parasols in te klappen, passerende joggers langs de waterkant, zwanen die klapwiekend door het water scheren, met als omlijsting: het steeds van kleur veranderende bergmassief op de achtergrond.

Vanavond ben ik bereid me te laten betoveren - om Tolstoi op zijn woord te geloven. Elke keer dat de grote Russische schrijver de gordijnen open schoof en het meer hier beneden aanschouwde, zei deze zich overweldigd te voelen door een onverwacht sterke kracht. Hoe voorstelbaar.

De ober heeft het terras inmiddels ontruimd. Buiten zal er vanavond niet meer worden gegeten. Maar vanuit de open ramen beneden klinken al gedempt de eerste etensgeluiden.

In NRC-Handelsblad las ik dat restaurateurs pochen dat ze tegenwoordig met veertig, vijftig en zelfs tachtig procent kant-en-klaar-producten werken. Geen probleem. "De klant merkt het toch niet."

De Britse televisieserie Fawlty Towers bracht dit spanningsveld ooit prachtig in beeld toen een klant de aandacht van de ober probeerde te trekken met een beleefd I'm sorry: "Denkt u dat we onze fruitsalade nog af zouden kunnen bestellen?", luidde vervolgens de vraag. "Nou", was het antwoord, "dat zal moeilijk worden. De chef heeft het blikje al opengemaakt."

Wat is kwaliteit? Hoe belangrijk is vers? Een interessante ingang voor het gesprek morgen met Reto Domeniconi, voormalig topman van voedingsmultinational Nestlé.  "Waar ik naar heb gezocht," hoorde ik hem onlangs in Duitsland zeggen, "is het antwoord op de vraag of al die subjectieve belevingen op voedings- en gezondheidsgebied objectief te maken zijn."

PASTA

Hij pikt me op aan de achterkant van het station van Vevey. Even na twaalven, lunchtijd. Wat verlaat omdat de kapper nogal op zijn praatstoel had gezeten. Een imposante zestiger die Nederland kent uit de jaren vijftig, toen hij als zeilleraar bijkluste op de Loosdrechtse Plassen. Jaren waaraan hij een aardig woordje Nederlands heeft overgehouden.

Terwijl we het achterland van Vevey inrijden doemt het beeld op van een land dat Domeniconi zich niet bepaald herinnert als een toonbeeld van levensvreugde. Ook de Hollandse maaltijden weerspiegelden wat hem betreft een tamelijk Spartaanse levensinstelling. "Aardappels met aardappels met aardappels - grauwe, vette sauzen en volledig doodgekookte groenten. Alsof een mens zich zou moeten schamen voor het eten van voedsel."

Dat doen wij deze middag niet. In een restaurantje waar geen toerist ooit zal komen, betrekken we een tafeltje achterin de zaak, waar we twee uur lang geen andere gast zullen ontwaren. Een uitgelezen plek voor een gesprek over voedingskwaliteit.

De belangrijkste eis die we tegenwoordig aan voeding stellen, benadrukt Domeniconi, is dat de ingrediënten niet giftig mogen zijn. "Een van de fundamentele richtlijnen die je tegenkomt binnen de voedingsindustrie. Alles moet aan stringente eisen voldoen op het gebied van hygiëne. Voeg daar de belangstelling voor mineralen en vitaminen van de laatste tijd bij. Maar dan heb je het wel zo'n beetje gehad."

In die beperkte definitie van voedingskwaliteit lag een van zijn eigen persoonlijke beweegredenen om binnen Nestlé ruimte te vragen voor onderzoek naar de kwaliteit van voedsel. Ruimte die hij kreeg omdat de voorzitter van de raad van bestuur wel wat in zijn  ideeën zag en hem de benodigde ruimte gaf. De eerste jaren onder de strikte conditie dat niets van dat zachte gedoe met de namen van een van beider sponsors in verband zou worden gebracht. Nestlé sponsorde het onderzoek samen met het farmaceutisch concern Hoffman-la-Roche. Domeniconi: "Het doel was het vinden van nieuwe inzichten in de geheimen van biologisch leven, opgevat in de breedste zin."

PRIVESFEER

Wonderlijk blijft het, zeg ik. Wonderlijk, opmerkelijk, verbazingwekkend. Hoe is het toch mogelijk dat een multinational een van zijn topmanagers - van wie de afspraken bij wijze van spreken twee, drie jaar vooruit worden gemaakt - jaren achtereen carte blanche geeft? En hoe komt een financieel specialist (hoofd Financiën en Controle) als Domeniconi eigenlijk op het idee zich met dergelijk onderzoek bezig te gaan houden?

Een combinatie van factoren, zegt hij. Aan de ene kant was er de open houding van de voorzitter van de raad van bestuur. Aan de andere kant zijn eigen nieuwsgierigheid. "Ik heb er altijd van gehouden buiten de bestaande kaders te kijken." Verder speelden ervaringen in de privé-sfeer op de achtergrond een rol. De belangstelling van zijn huidige, tweede vrouw bijvoorbeeld voor homeopathie. 

"Ik zei tegen mezelf: er ligt daar een enorme wereld die wij alternatieve medicijnen noemen. Laten we dat terrein eens gaan inventariseren - alleen maar inventariseren. Gewoon zien wat er allemaal te koop is. En hopen dat we er interessante boodschappen tussen vinden. Dat was mijn insteek voor het project, Somep genaamd."

HOOIBERG

In de hoogtijdagen telde het project twintig onderzoekers van velerlei pluimage. Een deskundigenteam van medici, geologen, geografen, psychoanalytici, fysici en chemici, ingehuurd voor een periode van één tot drie jaar - uitgezonden om de meest uiteenlopende inzichten bijeen te brengen. Van Chinese kruidendokters en sjamanisten tot Filippijnse healers en religieuze leiders van de meest uiteenlopende richtingen ("To see what they could find") - om hun indrukken vervolgens terug in de groep te brengen. "Door de jaren heen vergaarden we zo een ongelooflijke hoeveelheid informatie. Bijzonder interessante en belangwekkende dingen."

Ook de Nestlé-top, zegt Domeniconi, zag het aanvankelijk echt zitten. "Al schroefden ze het budget na een aantal jaren terug, uiteindelijk zelfs tot het minimum."

En: "Nestlé verwachtte van ons geen kant-en-klare, gelijk toepasbare uitkomsten. Ze waren niet op zoek naar een nieuw product of procédé. Het ging hen zeker in het begin echt om fundamenteel onderzoek - om het opdoen van nieuwe inzichten."

BIOFOTONEN

Uitgebreid gaat hij in op wat hij ervaren heeft als de twee belangrijkste ontdekkingen van Somep. De twee spelden in die gigantische hooiberg. Ongetwijfeld een kwestie van voorkeur en smaak, erkent hij.

Maar zelf zegt hij erg onder de indruk te zijn geraakt van de theorie die de Oostenrijkse hoogleraar geneeskunde (Pischinger) aan het begin van deze eeuw ontwikkelde. Pischinger, vertelt Domeniconi, was vooral geënteresseerd in het masterplan achter elk levend organisme. "Pischinger was bijvoorbeeld van mening dat een permanente verstoring van dat reguleringssysteem de kans op kanker aanzienlijk vergrootte. En in zijn praktijk als keuringsarts zag hij die verstoring  in de loop der decennia ook exponentieel toenemen."

De brandende vraag, aldus Domeniconi, was natuurlijk de vraag naar de oorzaak van die toename. Het onderzoek van de Duitse biofysicus Fritz-Albert Popp (de tweede speld uit de hooiberg) sloot daar wonderwel op aan: onderzoek naar de fotonen (lichtdeeltjes) die levende organismen en weefsels uitzenden.

Eén experiment maakte gelijk grote indruk op Domeniconi. Een experiment waarbij de lichtuitstraling van een bepaald soort vliegje werd gemeten. "De ene vlieg in de ene kamer van het apparaat; een ander soort vlieg in de andere kamer. Beide met hun eigen ritme, want het uitstralen van fotonen gebeurt in een bepaald ritme. Maar nadat de scheidingswand tussen de twee kamers verwijderd was, liepen beide ritmen binnen enkele seconden opeens volkomen parallel."

De conclusie die je uit deze en andere experimenten zou kunnen trekken is volgens Domeniconi even voor de hand liggend als speculatief. "Het idee dat  fotonen signalen zijn waardoor cellen met elkaar communiceren."

VOEDINGSKWALITEIT

Hij vertelt verder over de theorie die Popp formuleerde voor de kwaliteit van voedsel: opeens valt alles op zijn plaats. "Als je ervan uitgaat dat een levend organisme een optimaal functionerend informatiesysteem nodig heeft, dan betekent dit ook dat de informatie die een mens via zijn voeding opneemt daarop van invloed kan zijn." Anders gezegd: Voeding van goede kwaliteit helpt je systeem, terwijl negatieve inputs het systeem hinderen.

De implicaties voor de voedingsindustrie zijn natuurlijk enorm, aldus Domeniconi. "Vanuit deze nieuwe dimensie gezien moet de conclusie zijn dat conserveringsmethoden de kwaliteit van de informatie in meer of mindere mate beschadigen. Het ergst is inblikken. De inhoud van een blik is eerst twintig minuten bij 120¨ C gekookt. Het meest extreme wat je met levensmiddelen kunt doen."

Is dat een conclusie van Fritz Popp?

"Nee, dat is mijn eigen conclusie. Mijn toepassing van zijn dimensie van voedingskwaliteit. Het is in feite zo absurd simpel. Met deze definitie van voedingskwaliteit in de hand, haal je het niet meer in je hoofd iets in te blikken. Wat Nestlé overigens al nauwelijks meer doet."

Een interessant punt is ook het bestralen van voedsel: "Veel landen in Europa zijn bezig geweest wetgeving van de grond te tillen gericht tegen het bestralen van voedsel. Maar de meeste landen gaven die pogingen op, omdat het verschil tussen bestraald en onbestraald wetenschappelijk gezien niet hard viel te maken. Met Popp's methode zou dat op een even simpele als goedkope manier aan te tonen zijn geweest."

In de discussie rond bestraling hoor je de experts altijd weer benadrukken dat er absoluut geen enkel verschil is.

"Natuurlijk - omdat ze de ruimere definitie van voedselkwaliteit niet hanteren. Zonder die extra kwaliteitsdimensie zijn de eieren van batterijkippen gelijk aan die van vrij rondlopende kippen, zoals tarwekorrels gelijk zijn aan tarwebloem. Zonder extra kwaliteitsdimensie zijn de eieren van batterijkippen gelijk aan die van vrij rondlopende kippen.

"Chemisch is er ook geen verschil tussen een korrel tarwe en het meel wat er van gemalen is. Elke analyse wijst uit dat het om hetzelfde gaat. Het een in korrelvorm, het ander in poedervorm. En toch, als je die graankorrel in de bodem stopt en water geeft, zal er een plant uit groeien. Terwijl het tarwemeel binnen een paar dagen weg is. Je zou kunnen zeggen: de graankorrel bevat de informatie nog, die het meel inmiddels verloren heeft, of hoe je het ook wilt noemen - informatie, ordeningsniveau of vitaliteit. Maar met die graankorrel absorberen we ook de vitaliteit van die korrel of het gebrek aan vitaliteit. Dat is de reden dat ik een nieuwe kwaliteitsdimensie wilde vinden. En ik denk dat we er een gevonden hebben."

GLAD IJS

Loopt uw project op dit moment nog door?

"Nee, we hebben de sponsoring stopgezet."

Als het project in een later stadium toch weer opgepakt zou worden en u gevraagd zou worden daar in mee te denken, waar zou u dan het accent op leggen?

"Het belangrijkste zou het leveren van het bewijs zijn dat de nieuwe definitie van voedingskwaliteit inderdaad belangrijk is. En dat die logische link die er lijkt te bestaan tussen voedingskwaliteit en het functioneren van het menselijk organisme reëel is en van wezenlijk belang. Het zou een revolutie betekenen binnen de geneeskunde en parallel daaraan binnen de farmaceutische industrie en de voedingsindustrie."

Valt er vanuit uw onderzoek iets te zeggen over de problemen waar de intensieve veehouderij bijvoorbeeld in Nederland steeds weer tegenaan loopt?

"Dan zou ik me te veel op glad ijs wagen. Ik ben niet opgeleid om op dat gebied uitspraken te doen. Ik pas alleen mijn gezonde verstand toe. Maar als je logisch naar dat soort samenhangen kijkt, moet je concluderen dat extreme en onnatuurlijke productieomstandigheden op de een of andere manier altijd weer negatieve neveneffecten teweegbrengen.

"Vlees afkomstig van dieren die niet op een natuurlijke wijze gehouden worden, heeft een lagere vitaliteit of scoort lager op de extra kwaliteitsdimensie die we in de afgelopen jaren hebben gedefinieerd. Om die reden moet het een effect hebben. Om die reden zullen de productieomstandigheden in de toekomst ook moeten veranderen. Je zou geen kippen moeten houden in kooien, je zou geen varkens moeten houden op de intensieve manier zoals we dat nu gewend zijn.

"Elk biologisch product, of dat nu een plant of een dier is, dat niet is geteeld of geproduceerd onder de voor dat organisme optimale omstandigheden, kan onmogelijk de optimale kwaliteit hebben die we eigenlijk van het product zouden verlangen. Of het nu groenten of vlees betreft. 

"In het Somep-project hebben we ook verscheidene religieuze overtuigingen op het gebied van voeding en geneeskunde onderzocht. Moslims bijvoorbeeld eten geen varkensvlees. Dat is geen toevallig voorschrift dat zomaar uit de lucht is komen vallen, alleen maar bedoeld om een regel te stellen. Het kwam voort uit de ervaring van mensen in die tijd, in warme landen, dat het vlees van varkens, zoals dat toen was, een ongunstig effect had op de mens.

"Later, in de westerse wereld, zijn we heel anders tegen dergelijke samenhangen aan gaan kijken. Het criterium werd eerder of iets technisch uitvoerbaar was. En als iets technisch uitvoerbaar was, leek de productie in orde te zijn. Zoals het telen van tomaten in Holland, ook al is dat geen tomatenland. Of het produceren van varkensvlees tegen de laagst mogelijke kosten - maar in een onnatuurlijke omgeving en op een onnatuurlijke manier.

"We zullen er in moeten slagen het bewijs te leveren dat dit een wijze van produceren is die inferieure producten oplevert. Ik zeg niet 'slechte' producten, maar 'inferieure' producten. Inferieur bijvoorbeeld aan de zongerijpte Marokkaanse tomaat of de varkens die vrij rondlopen op de Zwitserse berghellingen. Zonder dat bewijs missen we de prikkel om om te schakelen naar duurdere productieomstandigheden. Want natuurlijke productieomstandigheden zijn nu eenmaal duurder."

Ten slotte: "De mens is niet dom. Tal van intelligente consumenten gaan tegen de stroom in op zoek naar wat ik gezond voedsel noem, terwijl ze het wetenschappelijke bewijs nooit hebben gezien. Ze gaan op hun instinct af. Ik ben van mening dat mensen wel degelijk nog beschikken over zeer gezonde instincten. Daarom ben ik zo verbaasd dat onze nieuwe theorie deze elementaire instincten bevestigt. Als het in zou gaan tegen zo'n basisinstinct zou ik het niet vertrouwen. Maar het bevestigt het juist."

 

 Bart Hommersen

De volledige versie van dit interview vindt u in VA editie 4/1997. Een interview met Fritz-Albert Popp is verschenen in VA 1/1998. De reacties op de waarde van het biofotonenonderzoek van twee Haagse ministeries, Albert Heyn en Odin vindt u in editie 5-1998. Recente toepassingen van het biofotonenonderzoek: de lichtkwaliteiten van melk in 1/2004.



Een advertentie van Google

Keuken

Salon
Filmzaal
Tuin
Reisverhalen
Atelier
Archief
Links


Home



Editie 1-2007

Een ontmoeting met H.C. Moolenburgh, huisarts in Haarlem. Een gesprek over de terreingeneeskunde die hij meer dan vijftig jaar lang heeft beoefend, waarin zelfs humor, sprookjes en zenverhalen hun plek hebben.



Editie 2-2005

De waarde van elektronenrijke voeding en elektronenrijke omgevingen


Editie 2-1998

De stilte van museumeiland Hombroich



Editie 4-2004

Klik op het beeld voor de inhoud.

De Olm van Bunlahy en andere verhalen.
Ierland Special



Tarwegras

Gezondheid uit de vensterbank. Geschiedenis, waarde en praktijk van een wonderlijk groen drankje: tarwegrassap. Deel 1 1-2005 en 2 2-2005

Nabestellen?





Terug naar de keuken

Home

Welkomstgeschenk?

Twee edities naar keuze als welkomstgeschenk?




Maak hier uw keuze 

Meer Biofotonen in:

Interview met de Duitse biofysicus Fritz-Albert Popp. Een gesprek over vijfentwintig jaar biofotonenonderzoek, wetenschap, geneeskunde en voeding.  Ultragevoelige lichtmeters laten zien dat groenten, granen, eieren en zuivel licht uitstralen. Welke mogelijkheden zien Albert Heyn, Odin, twee ministeries en tal van deskundigen? Is er verschil tussen de melk van gelukkige en uitgemolken koeien? Wat zeggen biofotonenmetingen over de kwaliteit van melk?

Beweeg de cursor over een beeld voor een impressie (alleen in Internet Explorer). Of klik op een beeld voor een volledige inhoudsopgave.
Nieuw Tijdperk

Wat weten we eigenlijk van gezondheid? Wat weten we van de mechanismen achter de zogenaamde spontane genezingen? Zouden hedendaagse superwetenschappen als biochemie en biotechnologie ooit zo'n grote vlucht hebben genomen als landbouw en geneeskunde meer belangstelling hadden gehad voor gezondheid? De biologische landbouw benadrukt de gezondheid van bodem en gewas; zoals niet-reguliere medische therapieën herstel van gezondheid benadrukken. Maar daar zijn ze ten slotte alternatief voor.
De eeuwige kloof tussen ‘alternatief’ en ‘regulier’ lijkt de laatste jaren wat te kunnen worden gedicht door het allernieuwste biofysische onderzoek. Uit dat onderzoek komt een heel ander menselijk lichaam naar voren dan het 'verdichte' lichaam zoals we dat tot nu toe kennen. Meer een samenspel van golven en velden. Veel gevoeliger ook voor invloeden van binnen en buiten het organisme. En daarmee tegelijk ook gevoeliger voor zachte therapieën en impulsen.
We staan op de drempel, meent de Chinese hoogleraar Biofysica Changlin Zhang. De positie van de hedendaagse biologie en geneeskunde doet in zijn ogen denken aan die van de fysica eind 19e eeuw. Niemand geloofde toen in het bestaan van onzichtbare elektromagnetische golven en velden om ons heen. En ook nu is het moeilijk te geloven dat biologie en geneeskunde aan de vooravond staan van een nieuw fascinerend wetenschappelijk tijdperk.

Uit editie 1-1998: Kennismaking met 25 jaar biofysica. En een interview met de Duitse pionier Fritz-Albert Popp.


Welkomstgeschenk?

Twee van de biofotonen edities als welkomstgeschenk?




Maak hier uw keuze 

Een advertentie van Google
Een advertentie van Google
Kwaliteit eieren

Nederland telt dertig miljoen legkippen, waarvan 27 miljoen nooit en slechts drie miljoen wel daglicht zien. Biochemisch gezien doen de eieren niet voor elkaar onder. Maar biofysisch gezien zijn de verschillen enorm. Volgens de Duitse biofysicus Fritz-Albert Popp zijn voedingsmiddelen in de eerste plaats info-pakketjes, met een meer of minder ordeningsverhogende werking. En juist daar, zegt hij, zit het grote verschil tussen beide soorten eieren. Een verschil dat in zijn optiek zelfs zo groot is dat een tot driemaal hogere prijs verdedigbaar is. Kunnen we in Nederland iets met deze hypermoderne wijze van kwaliteitsbeoordeling. VA legde die vraag in editie 5-1998 voor aan Albert Heyn, natuurvoedings groothandel Odin, het ministerie van LNV en dat van VWS, een celbioloog, een apotheker en andere deskundigen.


"We hebben de neiging," zei de biofysicus Fritz Popp in een interview met dit blad, "om voeding veel te stoffelijk op te vatten. Noodsituaties en zware lichamelijke arbeid daargelaten gaat het helemaal niet om calorieën, maar om informatie." Uiteindelijk hangt alles volgens hem af van de informatie die een voedingsmiddel op de mens kan overdragen. "Kwalitatief goed voedsel helpt het ordeningsvermogen verhogen van degenen die het voedsel tot zich nemen." VA publiceerde over dit onderwerp in de edities 4-1997 (Reto Domeniconi), 5-1997 (uitvoerige introductie tot het onderwerp), 1-1998 (interview met Popp), 5-1998 (reacties deskundigen), 1-2004 (melkonderzoek) en het biofotonenonderzoek komt ook ter sprake in 1-2006 (openingsartikel: Rembrandt en de biologische landbouw). 




Een advertentie van Google