Artikel in VA-Magazine / Vruchtbare Aarde 1-2009

Foto Vruchtbare Aarde

Editie 2-2008

image

Biologische thee uit China





Editie 1-2009

image

Dit nummer los bestellen


Artikel uit:

image

In editie 1-2009: aandacht voor het geheim van de biologische landbouw en de oplevende belangstelling voor vers, biologisch en lokaal voedsel in Amerika.


Bestel los


image
Home

Stemmen met je vork

“De macht van de consument begint al heel vroeg. Als baby weiger je de vork die naar je toe komt. Je draait je hoofd weg. Daar ligt het begin van politiek.� De populaire Amerikaanse voedselpublicist Michael Pollan was even in Nederland, op uitnodiging van Biologica en zijn Nederlandse uitgever. Zijn bezoek begon met het geven van een masterclass in het internationale hoofdkantoor van de Triodos Bank in Zeist. Hier is zijn verhaal.

“Monsanto vroeg me tien jaar geleden om een van hun klanten, een aardappelboer, te bezoeken, en om te schrijven over een genetisch veranderde aardappel die insecten doodt. Zo is het begonnen. Ik ging naar de staat Idaho waar alle aardappels vandaan komen. En ik kwam terecht in een soort woestijn, verbazingwekkend groot en droog.

“Ik keek toe hoe de aardappelboer de knoppen bediende in een afgesloten cabine. Ik zag hoe hij water, kunstmest en bestrijdingsmiddelen over zijn land stuurde, 17.000 hectare, verdeeld in stukken van 70 hectare. Hier iets meer water, daar iets meer gif. Als hij de kraan zou dichtdraaien, zouden de aardappelplanten binnen een paar dagen dood zijn.

“McDonald’s wil dat hun boeren een bepaald soort langwerpige aardappel telen, omdat die mooie lange patat oplevert. Maar die aardappel is ook kwetsbaar voor een schimmel. En die schimmel veroorzaakt bruine adertjes. Een kosmetische afwijking. Je proeft het niet. Maar McDonald’s wil die adertjes niet.

“Daarom gebruiken de aardappelboeren een sterk schimmelwerend middel, dat zo giftig is dat de boer zijn land na het spuiten vijf dagen lang niet op mag. Zelfs niet als een irrigatiebuis kapot gaat. Tot zes weken na de oogst zijn de aardappels ongeschikt voor consumptie. Ze moeten al die tijd in opslag liggen om de chemicaliën uit te gassen. Zoals je een nieuw tapijt in je kantoor ook eerst laat uitwasemen.

“Ik besloot een serie artikelen te schrijven om ons dagelijks eten terug te volgen naar de boerderij. Ik begon met het ontleden van een McDonald’s maaltijd, en wat me verraste was dat alle wegen altijd weer terugleiden naar maïs.

Maïssiroop

“Koeien eten geen gras meer, maar maïs. Ik kwam erachter dat maïs dé bouwsteen is van het Amerikaanse voedsel. De suiker in de frisdrank is maïssiroop. Vijftig procent van alle calorieën komt van maïsolie.

“Vroeger had een boer veertig dieren rondlopen. Je telde al gauw veertien verschillende producten. Nu teelt een boer nog maar twee producten: maïs en soja. In het achterland van de VS zie je maïs, maïs, maïs, zover als je kunt kijken. Maïs die per vijftien kilo een dollar opbrengt. Niet veel geld voor zo’n berg eten. Maar de boer krijgt dan ook geld toe van de overheid, zolang hij doorgaat met maïs en soja telen.

“Het prijsvoordeel komt terecht bij de consument. Dankzij de lage maïsprijs is fastfood en frisdrank heel goedkoop te fabriceren. Elke Amerikaan kan een fastfoodrestaurant binnenstappen en daar een dubbele cheeseburger, een bak friet en een grote Coca-Cola krijgen voor een prijs die nog onder het minimumuurloon ligt.

“De frisdrank in fastfoodzaken wordt al in bijna-twee-liter-bekers geserveerd. Een emmer frisdrank, met een halve pond suiker erin. Er zijn mensen die dat opdrinken. Soft drinks als vloeibaar snoep.

 â€œDe voedselindustrie heeft de afgelopen tientallen jaren al zijn talent gebruikt om van die enorme berg maïs af te komen. Onze hele voedseleconomie is erop gebaseerd geraakt om mensen meer te laten eten. Amerika kent 60% overgewicht. Een op de drie kinderen zal diabetes ontwikkelen.â€?

“We krijgen de maïs niet meer opgegeten. De overtollige maïs moet geconsumeerd worden. Maar Amerikanen hebben al zo’n probleem met overgewicht. Dan de maïs maar aan auto’s voeren. George Bush zette in 2008 het licht op groen om meer ethanol uit maïs te halen. Daarmee haalden we ook nog een groene technologie in huis.

“Voor de boeren leek het geweldig uit te pakken. De maïsprijs schoot omhoog. Maar al gauw gingen boeren nog meer maïs en nog minder andere gewassen telen. Maïs was lucratiever. De voedselprijzen schoten omhoog. Ongeveer 30% tot 35% van de dramatische stijgingen van de voedselprijzen, wereldwijd, is veroorzaakt door de ethanol-beslissing van Bush.

“De maatregel is een regelrechte ramp geweest. Bovendien is het helemaal geen groene maatregel. Er is een grote hoeveelheid olie nodig om maïs te laten groeien – van kunstmest tot transport.

“De regering trekt per jaar 4 tot 5 miljard uit om de maïsteelt te subsidiëren. Industriële megamesterijen zijn het gevolg. Het vee staat de hele dag in de eigen mest, en wordt 24 uur per dag en zeven dagen per week gevoederd. Negentig procent van dat voer is maïs. Terwijl koeien gebouwd zijn om gras te eten. Ze zijn continu ziek. Met antibiotica houden we ze overeind. En we geven ze hormonen om de groei nog te versnellen.

“Voedselpolitiek is een vreemd spel. Je verandert iets in de prijs van een product, en plotseling zit je als maatschappij in je maag met een destructief systeem.

“Wat zou er gebeuren als we deze spelregels net eens even op een andere wijze zouden aanpassen? Als we de boeren zouden belonen voor het aantal dagen dat hun akkers groen zijn. De akkers in de staat Iowa zijn het grootste deel van het jaar zwart. Als we de boeren zouden belonen voor diversiteit – voor het aantal gewassen dat ze telen.